Bizden düzinelerce var. Hayır, daha da fazla. Bizden yüzlerce var. Hep abartıyorsun. Ne kadar çok olsak da, hâlâ gizem doluyuz. Yoksa insanlar bizi umursamıyor mu? Hayır, sebebi nostalji. O yüzden hâlâ gizemliyiz. Hep söylemişimdir. Nostalji, hepimizi bir araya getiren malzemedir. Yanına pilav da ister misiniz? Tortilla bir tane mi? Dünya değişir, komşular değişir ama biz hep burada kalırız. Çömleklerimizde… Bizim adımız taco de guisados, yani yahnili taco.
Yahnili taconun eski adı “toprak güveçte taco” idi. Kökeni çok açık. Her şey evde başladı. Eskiden her şey toprak güveçte pişerdi. Çeşitli yahniler yapılır, ardından tacolar hazırlanırdı. Tabii hayattaki her şey gibi onlar da sofistike bir hâl aldı. Toprak güveci artık kullanmıyoruz. Hatta artık toprak güveçte neredeyse hiç yemek yapmıyoruz.
“Toprak güveçte taco” terimi geçerliliğini yitirdi. Artık taco de guisados, veya “yahnili taco” deniyor. İsmi değişti ama özü aynı kaldı. Gerçekten leziz. Benim için yahnili taco, tortillanın arasında servis edilen Meksika mutfağının baş tacı. Yahnili taco restoranı veya yahnili taco tezgâhı, Meksika mutfağının bir tür bölgesel haritası gibidir. Çünkü “yahnili taco” dediğimizde, öyle veya böyle sonu tortillayla biten çok çeşitli iç malzemelerden oluşan tacolardan söz ediyoruz. Tek yemekte toplanmış bütün bir öğün. Taco gibi başlayıp, sonradan çatalı elinize alıp bir ev yemeği gibi devam ediyorsunuz. Aslında et, fasulye ve pilav yiyorsunuz. Fakat hepsi tek bir taconun içinde oluyor. Şimdi diyelim ki domates pilavlı taco alacaksınız. Domatesli pilavın üzerine, pilav detayına dikkat lütfen, Poblano biberi ekleyeceksiniz. Biraz da peynir. Fasulyeli taco alacaksanız, o fasulyeli taconun üzerine haşlanmış yumurtaya ne dersiniz?
Yumurta ikiye ayrılır. Meksikalı oburluğu asla sınır tanımaz. Bizden kaçabilen tek bir ağız bile yok. Bizden saklanamazsınız. Sizi bilemem, ama kimse bana hayır diyemez. Kimse bana direnemez. Öğle yemeği saati geldiğinde, bir tortillaya atlamaya hazır olurum. Bunun üzerine hep kavga ediyorsunuz ama aslında nereye konulduğumuzun pek önemi yok. Çömlek, tava veya plastik kap. Ne demiştim sana? Biz portatif bir yemeğiz. Yahnili tacolar, sabah 10 veya 11 gibi satmaya başlar. Akşam 5 veya 6’ya kadar satış sürer. Hint inciri ve yumurta var. Pilav ve yumurta, hanımefendi. Yahnili taco yiyorsanız aceleniz var demektir. İşe yetişeceksinizdir. Yakalayacağınız bir metro vardır.
Gecikmişsinizdir. Meksiko’da hayat o kadar hızlıdır ki bir çırpıda yemek bitirmeniz gerekebilir. Yoğun bir programınız varsa, her daim hazır taco da vardır. İşten çıkar çıkmaz, aceleyle bulabileceğiniz en iyi yemek budur. Ev yemeğinin en ekonomik alternatifidir. İşe gidersiniz. Öğle yemeği için yanınıza bir şeyler alırsınız. Sıcak tortillanız varsa evdeki yemek kadar güzel olur. Şantiyede yemeğimizi paylaşırız. Herkes farklı bir tür yahni getirir, biz de taco yaparız. İyi beslenirsiniz.
Memlekettir, hâletiruhiyedir. Taco, sesi duyulmayanların sesidir. Pes etmeyenlerin ödülüdür. Biz o kadar fazlayız ki! Tacolar bizi bir araya getiren şeydir. Binlerce, hatta milyonlarca farklı görünüme sahip bir yemeği hep birlikte paylaşırız. Gerçek şu ki, tek bir taco içinde farklı kültürler, farklı sosyal sınıflar, farklı ekonomik statüye sahip insanlar bir araya gelirler. Her şey tek bir yemeğin etrafında şekillenir, yani taconun. En zengini de, en fakiri de aynı sosun acısını hisseder. Meksikalılar için taco, yemekle olan ilişkimizi anlamanın bir yoludur.
Meksikalılar için taco, milli futbol takımı ve Bakire Guadalupe kadar önemlidir. Tacolar günlük hayatın bir parçası. Taco denince akla Meksika gelir. Yıllar boyu süren bir gelenek, kültür ve aile gelir akla. Taco her zaman, her şeyin üzerindedir. Taco günlük hayatımın bir parçası ve eminim ki sizin için de, izleyen herkes için de öyledir.